Sýklalyfjanotkun íslenskra barna, sýklalyfjaónæmi og eyrnabólgurnar.
Dr med Vilhjálmur Ari Vilhjálmsson, læknir við Heilsugæsluna Fjörður, kynnir á Norræna heimilislæknaþinginu í Reykjavík sem stendur yfir dagana 13-16. júní 2007 árangur gæðaþróunarverkefnis í heilsugæslunni sl. áratug.
• Eyrnabólga er algengasti heilsuvandi íslenskra barna sem leitað er með til læknis og þriðja hvert barn fær hljóðhimnurör á Íslandi.
• Sýklalyfjanotkunin er aðallega vegna miðeyrnabólgu þar sem meðferð með sýklalyfjum er oft óþörf.
• Vitneskja foreldra um skynsamlega notkun sýklalyfja skiptir miklu máli.
• Sýklalyfjanotkunin er meiri en á hinum Norðurlöndunum og fer vaxandi.
• Um þriðjungur barna bera sýklalyfjaónæmar bakteríur í nefi eftir hvern sýklalyfjakúr sem smitast auðveldlega milli barna t.d. leikskólunum.
• Vísbendingar eru um að sýklalyf geti aukið hættu á endurteknum miðeyrnabólgum og þörf á hljóðhimnurörum síðar.
Sýklalyfjaónæmi er alvarlegt og vaxandi heilbrigðisvandamál í heiminum í dag og hefur Alþjóðlega heilbrigðisstofnunin (WHO) skilgreint vandann sem eina af mestu heilbrigðisógnum framtíðar. Vandinn fellst í því að sýklalyfin hætti að virka á alvarlegar sýkingar. Á Íslandi þurfa börn orðið að leggjast inn á sjúkrahús til sértækar sýklalyfjameðferðar í æð þar sem venjuleg sýklalyf virka ekki alltaf til að ráða niðurlögum sýkinga. Sýklalyfjaónæmi hefur verið mest í þeim löndum sem nota mest af sýklalyfjum. Bent hefur verið á að oftast þarf ekki að meðhöndla vægar bráðamiðeyrnabólgur með sýklalyfjum. Frekar er mælt með að fylgja málum eftir og endurmeta þörf á sýklalyfjameðferð síðar ef þörf krefur.
Rannsóknirnar sem gerðar voru hér á landi á árunum 1993-2003 í þremur áföngum á vegum heimilislæknisfræði HÍ í samvinnu við Sýklafræðideild LSH sýndu fram á sterk tengsl sýklalyfjanotkunar barna og útbreiðslu sýklalyfjaónæmra pneumókokka. Rannsóknaniðurstöður sýndu að á stöðum þar sem vilji læknanna er fyrir hendi og skilningur foreldra á vandamálinu er góður var hægt að draga úr sýklalyfjnokun barna um allt að 2/3, jafnframt sem þörf á hljóðhimnurörum hjá börnum minnkaði. Eins hvernig mikil sýklalyfjanotkun á öðrum stöðum getur hugsanlega leitt til tíðari miðeyrnabólgusýkinga meðal barna og þörf á hljóðhimnurörum síðar.
Sýklalyfjanotkunin hefur samt aukist hér á landi um 16% að meðaltali á hvert mannsbarn á aðeins tveggja ára tímabili sem síðustu sölutölur ná yfir frá því rannsókninni lauk, á sama tíma og verulega hefur dregið úr sýklalyfjanotkun í flestum öðrum löndum. Tímaskortur foreldra, skortur á fræðslu og mikið vinnuálag eru líklegustu skýringarnar á tíðari sýklalyfjaávísunum hér á landi. Foreldrar þurfa einnig að fá betri aðgang að nauðsynlegri læknishjálp fyrir börnin í heilsugæslunni sem getur boðið upp á eftirfylgni í stað sýklalyfjaávísunar af minnsta tilefni á skyndivöktum.
Nýjar ísl. leiðbeiningar um meðferð miðeyrnabólgu auk fræðsluefnis fyrir foreldra um eyrnabólgur og skynsamlega notkun sýklalyfja er að finna á heimasíðu Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins .
Sjá nánar um efnið:
http://www.laeknadeild.hi..is/page/rit
/lisalib/getfile.aspx?itemid=1806